درمان اسهال کودک
یکی از مشکلات شایع و خطرناک در دوره های مختلف کودکان اسهال می باشد. کودکان زیر دو سال به دلایل مختلفی از جمله غذایی که مصرف می کنند، بیشتر مستعد اسهال می باشند. اسهال در کودکان در کشورهای غیر صنعتی و در حال توسعه، با مشکلات جدی مانند سوتغذیه همراه می باشد. کودکان گاهی اوقات مدفوع شل را تجربه می کنند، که معمولا اسهال نیست. ولی اگر دفع مدفوع بیش از حد معمول، یا شل تر از حد معمول باشد، احتمالا کودک به اسهال مبتلا شده است.
دفع مدفوع شل اسهال ملایم می باشد. ولی مدفوع شل چندین بار در روز اسهال شدید می باشد. هم اسهال ملایم و هم شدید علامتی هشداردهنده می باشد و والدین بایستی در هنگام بروز اسهال از کودک مراقبت کنند. اسهال ممکن است با تب، حالت تهوع، استفراغ و گرفتگی شروع شود. ادامه این وضعیت به مدت کمتر از سه هفته اسهال حاد و بیشتر از آن مزمن می باشد.
کم آبی بدن در کودکان به دلیل از دست رفتن مایعات بدن از مهم ترین عارضه اسهال به شمار می رود. خشکی دهان، کمبود اشک ، ادرار کم و یا ادرار تیره رنگ از علائم کم آبی بدن به شمار می رود. کم آبی بدن خطرناک می باشد، از این رو اسهال باید درمان شود. در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد علت بروز اسهال، علائم و روش های درمان و مراقبت بیشتر صحبت کنیم:
علت اسهال کودک
عفونت ویروسی یا باکتریایی از مهم ترین علل اسهال حاد می باشد. ویروس هایی مانند روتا ویروس ، باکتری هایی مانند سالمونلا و یا انگل هایی مانند ژیاردا در بدن باعث ایجاد اسهال می شوند. ممکن است علت اسهال آلرژی غذایی یا نوشیدن آب میوه زیاد باشد.
اسهال یک یا دو مرتبه در روز برای کودک ممکن است به دلیل تغذیه غیرمعمول او باشد و نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می شود، ولی نکته قابل توجه این است که مادران باید مواظب باشند، تا کودک دچار کم آبی بدن نشود. برای مبتلا نشدن به اسهال نیاز است که تغذیه سالم برای کودک در نظر بگیرید.
دلایل مختلفی در مورد اسهال مزمن وجود دارد که این دلایل باید طی بررسی های دقیق پزشکی دقیق مشخص شود. بیماری های همچون التهاب روده و یا سوءجذب مواد مغذی می تواند علت بروز اسهال باشد. مشکلاتی از قبیل عدم هضم لاکتوز، قند موجود در شیر و فرآورده های آن از دلایل دیگر اسهال مزمن می باشد، که با نفخ و درد شکم همراه می باشد.
از علل شایع اسهال در کودکان سندروم روده تحریک پذیر می باشد. در این بیماران علاوه بر اسهال درد شکم نیز وجود دارد.
ممکن است مصرف آنتی بیوتیک تعادل میان باکتری های خوب و بد روده را برهم زند و منجر به اسهال شود. حساسیت غذایی نیز می تواند با اسهال، درد شکمی، حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
علائم اسهال کودک
تعداد و میزان دفعات مدفوع هر کودکی متفاوت از دیگری می باشد، وقتی تعداد دفعات مدفوع از حالت طبیعی بیشتر می شود، اسهال می باشد. اگر اسهال آبکی بوده و به همراه خون باشد، نشان دهنده ی این است که چربی موجود در مدفوع افزایش یافته است.از علائم دیگر اسهال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب
- درد رکتال
- نفخ و درد شکمی
- کاهش وزن
- تهوع و استفراغ
مهم ترین عارضه ی اسهال کمبود آب بدن می باشد. وقتی که بیمار مایعات کافی مصرف نکند و نتواند میزان آب از دست رفته از بدن در طی دفعات خروج ادرار و مدفوع جبران نشود، کمبود آب بدن رخ می دهد. که علائم آن عبارتند از:
- بی حالی و خواب آلودگی، کاهش میزان انرژِی
- کمبود اشک
- خشک شدن دهان و لب ها
- کاهش دفعات ادرار
معاینه ی دقیق پزشک متخصص می تواند علت کم آبی بدن را مشخص کند. والدین نیز باید آب مصرفی روزانه کودک را مورد توجه قرار دهند.
به هنگام بروز اسهال چه تغذیه ای مناسب می باشد؟
در زمان اسهال بایستی تعداد دفعات مصرف مایعات افزایش یابد. مصرف شیر و آب برای جبران کم آبی بدن بسیار حائز اهمیت می باشد. در مورد کودکی که در زمان اسهال از غذاهای جامد تغذیه نمی کند، بهتر است با شیر تغذیه شود.
در بسیاری از کودکان نیازی به مصرف محلول های گلوکز الکترولیتی خوراکی مانند Pedialyte نمی باشد، مگر اینکه کودک با کم آبی بدن مواجه شود. مصرف آبمیوه های مختلف نی تواند باعث تشدید اسهال شود.
در زمان اسهال بهتراست تغذیه با غذاهای حاوی نشاسته که به هضم راحت تری دارند، انجام شود. مصرف غلات، نان، برنج، سیب زمینی و ماکارونی و نیز شیر و سایر فرآورده های لبنی در زمان اسهال بسیار مفید و موثر می باشد. مصرف مصرف آب میوه، نوشابه های گازدار و لوبیا و برخی از غذاهای دیگر باعث تشدید اسهال می شود، لذا از مصرف این مواد باید خوددرای کرد.
غذاهای مناسب برای درمان اسهال کودک در خانه
اسهال در کودکان را می توان با تهیه غذاهایی که هضم آسان، مغذی و کمک به سفت شدن مدفوع به آنها می دهد، درمان کرد. برخی از غذاهایی که ممکن است مفید باشند عبارتند از:
– برنج
برنج غذای ملایمی است که می تواند به سفت شدن مدفوع کمک کند. برنج پخته شده را می توان له کرد و با کمی نمک به کودک داد.
– موز
موز سرشار از پتاسیم است و می تواند به جایگزینی الکترولیت های از دست رفته در نتیجه اسهال کمک کند.
– نان تست
نان تست یا کراکر می تواند به جذب مایع اضافی در روده و سفت شدن مدفوع کمک کند.
– آبگوشت
آبگوشت های شفاف می توانند به جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته و همچنین تامین مقداری سدیم کمک کنند.
– سیب زمینی آبپز
سیب زمینی آب پز را می توان له کرد و به کودک داد. آنها منبع خوبی از کربوهیدرات هستند و می توانند به سفت شدن مدفوع کمک کنند.
– ماست
ماست حاوی پروبیوتیک است و می تواند به بازگرداندن تعادل باکتری های خوب در روده کمک کند که می تواند با اسهال ناراحت شود.
ماست حاوی پروبیوتیک است و می تواند به بازگرداندن تعادل باکتری های خوب در روده کمک کند که می تواند با اسهال ناراحت شود.
چگونه می توان از بروز اسهال در کودک پیشگیری کرد؟
تقریباً غیرممکن است که از ابتلای کودکان به اسهال جلوگیری کنید. اما برخی روشها برای کم کردن احتمال وجود دارد:
- اطمینان حاصل کنید که کودکان دستهای خود را به خصوص و پس از استفاده از توالت و قبل از غذا بخوبی بشویید. شستن دست بهترین راه برای جلوگیری از عفونت های اسهالی است که از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.
- هنگامی که بچه ها ناخن های خود را گاز می گیرند ، انگشت شست خود را می مکند ، با انگشتان خود غذا می خورند یا هر قسمت از دستان خود را در دهان می گذارند ، دستهای کثیف بدن را حمل می کنند.
- سطوح سرویس بهداشتی مانند غرق و توالت را تمیز نگه دارید.
- میوه ها و سبزیجات را قبل از خوردن خوب بشویید.
- پیشخوان های آشپزخانه و وسایل آشپزی را پس از تماس با گوشت خام ، به ویژه مرغ ، به خوبی تمیز کنید. گوشت ها را پس از آوردن آنها از فروشگاه در اسرع وقت در یخچال قرار دهید. آنها را بپزید تا دیگر صورتی نشوند. تمام مانده ها را در اسرع وقت در یخچال قرار دهید.
- هرگز از نهرها ، چشمه ها یا دریاچه ها آب ننوشید ، مگر اینکه مقامات بهداشت محلی بررسی کنند که آب برای نوشیدن سالم است.
- از شستن قفس یا کاسه های حیوانات اهلی در همان سینک ظرفشویی که برای تهیه غذا استفاده می کنید خودداری کنید. و سعی کنید مناطق تغذیه حیوانات اهلی حیوانات خانگی را جدا از مناطق غذاخوری خانوادگی نگه دارید.
روش درمان اسهال کودک
برای درمان اسهال کودک توجه به رژیم غذایی کودک و مصرف مایعات زیاد در زمان اسهال در کودکان بسیار حائز اهمیت می باشد. برخی دیگر از اقدامات قابل انجام در زمان اسهال کودکان عبارتند از:
مصرف پروبیوتیک ها :
در پروبیوتیک ها باکتری های سالم موسوم به لاکتوباسیل ها یافت می شود که برای باکتری های ناسالم در دستگاه گوارش می توانند جایگزین مناسبی باشند.از مهم ترین موادغذایی حاوی پروبیوتیک می توان به ماست اشاره کرد ، در دوران اسهال مصرف روزانه 60 تا 180 میلی لیتر ماست توسط کودک در بهبود او موثر می باشد.مکمل های پروبیوتیک به صورت کپسول، قرص یا گرانول در داروخانه ها یافت می شود.
آب رسانی به کودک :
مصرف مکرر مایعات در زمان اسهال در کودکان، باید مورد توجه قرار بگیرد. در مواردی که کودک حالت تهوع و استفراغ ندارد، محلول های مخصوص رییدراسیون دهان و دندان موسوم به ORS برای جبران کم آبی بدن کودک موثر می باشد. مصرف مایعات گازدار مانند آب میوه و نوشابه در زمان اسهال باعث تشدید آن می شود. اگر بیماری با کم آبی شدید بذن مواجه شد، مایعات داخل وریدی توسط کادر پزشکی در بیمارستان ضرورت دارد.
رژیم غذایی :
تعذیه مناسب در اسهال در کنترل و درمان بیمار بسیار اهمیت دارد. تغذیه مکرربا شیر مادر در نوزادان شیر خوار مبتلا به اسهال نباید نادیده گرفته شود. در مورد کودکان بزرگ تر برنامه غذایی منظم، لبنیات و غذاهای حاوی نشاسته بسیار موثر می باشد.
داروها :
مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری های باکتریایی و یا انگل های خاص با تجویز پرشک در دوران اسهال توصیه می شود. مصرف داروهایی که منجر به کند شدن حرکات روده در کودکان می شود، به هیچ عنوان توصیه نمی شود
در صورت بروز موارد زیر باید فورا به پزشک مراجعه کنید!
- تب بیش از سه روز
- اسهال آبکی
- اسهال حاوی خون
- کم آبی شدید و عدم تخلیه ادرار در بیش از 12 ساعت
- بی حالی و ضعف شدید جسمی
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- اقدامات لازم برای پیشگیری از بروز اسهال در کودکان
- مادر قبل از تغذیه و تعویض پوشک دست های خود را به طور مکرر بشوید.
- شستن مکرر دست های کودک
- مواد غذایی گوشتی باید مغز پخت شوند و کامل بپزند.
دلایل اسهال در کودکان متفاوت می باشد و باید به موقع درمان شود. در غیر اینصورت برای کودک بسیار خطرناک خواهد بود. پرستار کودک در مرکز پرستاری آسایش مراقبتی ایده آل در زمان بروز اسهال به صورت حرفه ای از کودک شما مراقبت می کنند.
برای اسهال بچه چی خوبه ؟
در صورت اسهال داشتن کودک ، حفظ آب بدن کودک بسیار مهم است. مایعات زیادی مانند آب، آبگوشت یا محلول آبرسانی خوراکی ارائه دهید. همچنین باید کودک خود را به استراحت و پرهیز از غذاهای جامد برای مدت کوتاه تشویق کنید. اگر اسهال کودک شما شدید است یا بیش از چند روز طول می کشد، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
دادن دارو اسهال بدون نسخه برای کودک خطرناکه؟
درمان های طبیعی برای اسهال در کودکان شامل افزایش مصرف مایعات، دادن پروبیوتیک ها و پرهیز از غذاهای تشدید کننده اسهال است. با این حال، مهم است که قبل از استفاده از هر گونه درمان طبیعی با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید، زیرا ممکن است برخی از آنها برای کودکان بی خطر یا موثر نباشند.
چه زمانی باید برای درمان اسهال کودک به پزشک مراجعه کرد؟
اگر اسهال کودک شما شدید است، بیش از چند روز طول می کشد، با علائم دیگری مانند تب یا استفراغ همراه است، یا اگر کودک شما علائم کم آبی مانند خشکی دهان، کاهش ادرار یا بی حالی را نشان می دهد، باید آنها را مصرف کنید. برای دیدن یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی
روش های طبیعی درمان اسهال کودک چیست؟
درمان های طبیعی برای اسهال در کودکان شامل افزایش مصرف مایعات، تهیه پروبیوتیک ها و محدود کردن برخی مواد غذایی است که می تواند اسهال را تشدید کند. با این حال، مهم است که قبل از استفاده از هر گونه درمان طبیعی با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید، زیرا ممکن است برخی از آنها برای کودکان بی خطر یا موثر نباشند.
چطور میشه از اسهال کودک جلوگیری کرد؟
رعایت نکات بهداشتی به منظور پیشگیری از اسهال در کودکان، مانند شستن مکرر دست ها و اجتناب از تماس با افرادی که اسهال دارند، ضروری است. همچنین مهم است که اطمینان حاصل شود که غذا و آب سالم و عاری از آلودگی هستند. واکسیناسیون علیه روتاویروس نیز یک روش موثر برای پیشگیری از اسهال در کودکان خردسال است.
4.2/5 – (26 امتیاز)