با ورود فناوری نانو به عرصه دانش بشری و استفاده از آن در پیشرفت علوم زیستی و پزشکی، علم دندانپزشکی نیز از این فناوری بی‌نصیب نمانده است. فناوری نانو در این بخش، در سه حوزه مواد دندانی، سلامت دندان و تجهیزات دندانپزشکی کاربرد دارد و به طور خلاصه می‌توان به کاربرد نانوکامپوزیت‌ها در ساخت مواد ترمیمی، نانوسرامیک‌ها در ساخت دندان مصنوعی، نانوپوشش‌ها بر روی ایمپلنت‌های دندانی، نانوفلورایدها در خمیردندان‌ها و نانوذرات نقره در دهان‌شویه‌ها اشاره کرد.
محققان در پژوهشی با عنوان «فناوری نانو؛ نقش و کاربرد آن در دندانپزشکی» آورده‌اند، پیشرفت فناوری نانو در حوزه مواد دندانی دارای اهمیت ویژه است؛ زیرا گرایش بیماران به سوی درمان‌های زیبایی، مواد ترمیمی زیبا و همرنگ دندان و از جمله سرامیک‌های دندانی، کاربرد بسیاری در دندانپزشکی امروزی پیدا کرده است.
پیشرفت‌های نوین در زمینه فناوری نانو جهت حل این نیازها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. امید می‌رود با استفاده از این فناوری مشکلاتی که در زمینه‌های گوناگون دندانپزشکی وجود داشته، برطرف شود. تعداد زیادی از محصولات توانمندشده با فناوری نانو، به محصولات تجاری تبدیل شده است؛ انتقال فناوری‌های نوظهور و جدید توانمند شده با نانو، از آزمایشگاه به محصولات تجاری، به عوامل زیادی بستگی دارد.
کاربرد نانوپوشش‌ها در این حوزه رنج وسیعی از جمله ابزار آلات دندانپزشکی، ایمپلنت‌ها، قطعات و تجهیزات را شـامل می‌شــود. حضور مایعات الکترولیتی در بدن انسان سـبب شده است که محیط درونی بدن حتی برای آلیاژهـای تیتانیـوم و فولاد ضد زنگ بسـیار خورنده و فعال باشـد. همین موضوع وجود پوشـش‌هایی را که دارای خواص مکانیکی مناسب بوده و از لحاظ شیمیایی به شدت خنثی باشند را ضروری می‌کند. یکی از مثال‌های معمـول در ایـن مـورد ایمپلنت‌های دندانی است. نانوپوشش TiN به علـت دارا بودن خـواص منحصر به فردی کـه دارد، جـای خـود را بیـش از پیش در صنعت مهندسی پیدا کرده اسـت. از این نانوپوشش‌ها در بسیاری از ابزارآلات دندانپزشکی استفاده می‌شود.
یکی از مشـکلات پلاک‌هایی که امروزه در ارتودنسـی به کار می‌روند، بهداشـت آنها اسـت که باید به طور مرتب تمیز شوند، در غیر این صورت احتمال تجمع پلاک میکروبی افزایش می‌یابد. از آنجایی که نانوذرات نقره دارای خواص میکروب‌کشی و باکتری‌کشی بالایی هستند، می‌توان از آنها در سـاخت مواد دندانی اسـتفاده کرد. در این روش ابتدا نانوذرات نقره، به روش احیای شیمیایی در حضور احیا کننده اکریلی تهیه می‌شوند. نانوذرات تهیـه شده به فاز مایع اکریل افزوده شده و با نسبت‌های معین به پودر متیل متاکریلات افزوده و قالب‌گیری می‌شوند و در نهایت نانوکامپوزیت دندانی تهیه شده می‌تواند به عنوان پایه مواد دندانی به کار رود که دارای خاصیت ضدبا کتریایی و استحکام بالا است.
از جمله مزایای استفاده از نانوذرات در ترمیم دندان‌ها می‌توان تولید پرکننده‌ها با جلای بالا، حداقل زمان جلا دادن، پایداری و مقاومت مواد نسبت به ضربات مکانیکی، کمترین چسبندگی به ابزارها و امکان دقیق تطابق رنگ را نام برد. نانوذرات زیرکونیوم‌اکساید که دارای استحکام بالا و شفافیت نسبت به نور بوده، ولی مانع از عبور اشعه ایکس می‌شود، در دندانپزشکی کاربرد دارد. نانوذراتی به نام دی‌ام، دارای کاربردهای وسیع و کارایی بالا هستند.
دی‌ام یک سیلیکاژل بسیار خالص است که ذرات آن به هم نمی‌چسبند و بدون تخلخل و دارای وزن حجمی بالا است. با توجه به این ویژگی‌ها، امکان استفاده از این مواد در دندانپزشکی به عنوان پرکننده فراهم شده است. محصولی از نانوذرات سیلیکونی تولید شده که در صورت استفاده در نانوکامپوزیت‌های دندانپزشکی، باعث سختی بیشتر، قدرت خمش افزایش یافته، شفافیت و ایجاد ظاهری جذاب‌تر می‌شوند. به علاوه استفاده از این نانوذرات میزان شکنندگی مواد پرکننده را به اندازه ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
بنابراین، با ورود فناوری نانو به عرصه دانش بشری، حوزه دندانپزشکی نیز از این فناوری بی‌نصیب نمانده است. از آنجا که مواد جدید حاصل، بسیار ریزتر هستند؛ درنتیجه کاربرد آنها در ترمیم‌های دندانپزشکی نتیجه بهتری را به دنبال خواهد داشت.
این فناوری، در بخش‌های مختلف از جمله مواد دندانی، سلامت دندان و تجهیزات دندانپزشکی کاربرد دارد. بسیاری از محصولات توانمندشده با فناوری نانو نیز به محصولات تجاری تبدیل شده و هم اکنون وارد بازار شده است. پیشرفت‌های نوین در زمینه فناوری نانو جهت حل نیازهای افراد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. امید می‌رود با استفاده از این فناوری مشکلاتی که در زمینه‌های گوناگون دندانپزشکی وجود داشته، برطرف شود.
منبع خبرگزاری ایسنا