قارچ سیاه چیست و چه کسانی را تهدید می کند؟ 
قارچ سیاه یک بیماری عفونی تهاجمی و خطرناک است که اغلب به ریه ها، سینوس ها و مغز حمله می کند. در برخی موارد نیز به صورت لکه های سیاه روی پوست ظاهر می شود. این بیماری نادر است و تنها افرادی که سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند به آن مبتلا می شوند. اما همانطور که می دانید این روزها بیماری همه گیر کرونا سبب ضعف شدید سیستم ایمنی در برخی از افراد می شود و از این رو راه برای جولان دادن قارچ سیاه گشوده شده و نگرانی های زیادی در جامعه ایجاد کرده است.
اما آیا همه کسانی که کرونا می گیرند مبتلا به قارچ سیاه نیز می شوند؟ آیا این بیماری نیز واگیردار است؟ در ادامه با ما همراه باشید تا بیماری قارچ سیاه را به طور کامل معرفی کرده و ارتباط آن با بیماری کرونا را مورد بررسی قرار دهیم.
قارچ سیاه چگونه وارد بدن می شود؟
بیماری قارچ سیاه همانطور که از نامش پیداست در اثر ورود عامل قارچی و هاگ های آن به بدن ظاهر می شود. این عوامل که گروهی از قارچ ها به نام موکورمایست ها هستند در محیط زندگی و اطراف ما وجود دارند. بدنی که سیستم ایمنی نرمالی دارد به راحتی می تواند این عوامل را از بین ببرد. اما بدن شخصی که در اثر بیماری یا مصرف داروهای مختلف دچار نقص و ضعف دستگاه ایمنی شده است توانایی مقابله با این قارچ را نداشته و در برابر آن تسلیم می شود. به این ترتیب قارچ در قسمت هایی مانند مخاط بینی یا ریه که دچار عفونت شده اند رسوخ کرده و فعالیت خود را آغاز می کند. تا جایی که می تواند زخم های بسیار عمیقی بر جای می گذارد و اگر به سرعت درمان نشود می تواند تبعات جبران ناپذیری همچون نقص عضو را به بار آورد یا حتی منجر به مرگ گردد.
قارچ سیاه چه ارتباطی با کرونا دارد؟
نزدیک دو سال است که کرونا ویروس همه جهان را تحت تأثیر قرار داده و چالش های فراوانی را به وجود آورده است. جدیدا نیز کشور هندوستان موارد زیادی از ابتلای افراد کرونایی به یک بیماری به نام قارچ سیاه را گزارش کرده است. همچنین مواردی از این بیماری در ایران نیز مشاهده شده است. قارچ سیاه بیماری جدیدی نیست و تنها همراه با کرونا بروز پیدا نمی کند.
بلکه قبلا نیز افراد دارای بیماری هایی چون دیابت، سرطان و.. را تهدید می کرد. اما از آنجا که امروزه کرونا بسیار شایع است و با تضعیف سیستم ایمنی بدن زمینه بیماری های عفونی را فراهم می سازد قارچ سیاه نیز شیوع بیشتری پیدا کرده است. یک دلیل دیگر ابتلای کرونایی ها به قارچ سیاه این است که برای کاهش درگیری ریه بیماران، پزشکان ناچار به استفاده از داروهایی چون کورتیکواستروئید ها و دگزامتازون می شوند. این داروها احتمال ابتلا به قارچ سیاه را افزایش می دهند.
قارچ سیاه را در درون مواد آلی پوسیده و کپکی که در خاک وجود دارند می توان یافت. این عامل ممکن است از طرق مختلف مانند هوا یا آب آلوده و از راه دهان، بینی یا زخم های روی پوست به بدن بیمار کرونایی وارد شده و سینوس ها و دستگاه تنفسی وی را تحت تأثیر قرار دهد.
انواع قارچ سیاه (موکورمیکوزیس)
موکورمیکوزیس سینوس و مغز « رینوس مغزی» : عفونتی در سینوس ها است که می تواند با پیشرفت به مغز سرایت کند. این نوع در افراد مبتلا به دیابت و کسانی که پیوند کلیه انجام داده اند بیشتر مشاهده می شود .
موکومیکوزیس شش «ریوی» : این نوع در افراد مبتلا به سطان یا کسانی که پیوند عضو یا سلول های بنیادی « مغز استخوان » انجام داده اند به علت کاهش ایمنی بدن بیشتر شایع است .
موکومیکوزیس گوارشی : در بین کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است . همچنین نوزادان نارس و نوزادان دارای وزن کمتر از حد طبیعی در هنگام تولد به دلیل مصرف آنتی بیوتیک ، جراحی و داروهایی که باعث کاهش ایمنی بدن می شوند ، بیشتر از کوکان دیگر در معرض خطر این بیماری هستند .
موکورمیکوزیس پوستی : ممکن است در اثر شکستگی یا پس از سوختگی پوست ، خراشیدگی، بریدگی ، جراحی و سایر آسیب های پوستی ایجاد شود. این نوع از بیماری شایع ترین شکل موکورمیکوزیس در افرادی است که سیستم ایمنی ضعیفی ندارند اما به دلیل اتفاقاتی که در بالا نام بردیم امکان ایجاد آن وجود دارد .
آیا قارچ سیاه نیز مانند کرونا مسری است؟
در رابطه با واگیردار بودن بیماری قارچ سیاه باید بگوییم، این بیماری به هیچ عنوان مسری نیست و نمی تواند از انسان یا حیوان به یک شخص منتقل شود. بنابراین حتی اگر کسی که عامل انتقال بیماری کرونا به یک فرد بوده است مبتلا به بیماری قارچ سیاه باشد نیز نمی تواند این بیماری را همراه با کرونا منتقل کرده باشد.
چه کسانی به قارچ سیاه دچار می شوند؟
وحشتی که کرونا به جان مردم افکنده است موجب می شود با گزارش هر عارضه یا بیماری جدید، نگرانی ها چند برابر شود. خوشبختانه قارچ سیاه هنوز در ایران شیوع زیادی ندارد. این بیماری تنها گروهی از کرونایی ها را که به دیابت مبتلا هستند و کنترل قند خون آنها بسیار دشوار و یا به نوعی غیر قابل کنترل شده است مشاهده شده است. همچنین برخی از بیمارانی که به دلیل شدت بیماری کرونا، دوز بسیار بالایی از کورتون دریافت کرده اند نیز دچار قارچ سیاه شده اند. علاوه بر آن، از جمله کسانی که بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری می باشند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد مبتلا به سرطان
- بیماران دیابتی
- نوزادان نارس
- افراد مبتلا به ایدز
- کسانی که آهن بیش از حد در بدن خود دارند.
- استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها
- افرادی که دچار جراحت یا آسیب پوستی شدید شده اند.
- افرادی که بیش از حد داروهای تزریقی دریافت کرده اند.
- افرادی که مورد پیوند عضو یا پیوند سلول های بنیادی قرار گرفته اند.
روش پیشگیری از ابتلا به بیماری قارچ سیاه
گروهی از قارچ ها که باعث ایجاد بیماری قارچ سیاه یا (موکورمیکوزیس) می شوند در سراسر محیط زیست وجود دارند و اغلب مردم با این قارچ ها در تماس هستند. اما این قارچ ها برای همه افراد مضر نیستند بلکه برای کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مضر می باشد. برای جلوگیری از این بیماری باید از محل هایی که احتمال وجود هاگ های قارچی است دوری و مانع ایجاد این بیماری شد . به توصیه های زیر عمل کنید :
- دوری از محل هایی که گرد و غبار زیادی وجود دارد
- استفاده از ماسک هنگام طوفان و باد های گرد و غباری
- استفاده از دستکش برای انجام کار های باغبانی مخصوصاً انجام کار با خاک ، خزه و کود
- شستن کامل پوست با آب و صابون برای جلوگیری از عفونت های احتمالی پوستی
بیماری های عفونی شایع ترین بیماری های مثانه (انواع مشکلات مثانه)
علائم بیماری قارچ سیاه
با توجه به اینکه بیماری قارچ سیاه از راه های مختلف وارد بدن شده و بر قسمت های مختلف تأثیر می گذارد، ممکن است در هر فردی علائم متفاوتی از خود نشان دهد.
علائم اولیه آن شبیه به علائم سرماخوردگی یا به عبارت بهتر مشابه کرونای دلتا است. تب، سردرد، سرفه، آبریزش بینی ، تنگی نفس، احساس درد در قسمت قفسه سینه و مواردی از این قبیل می توانند خبر از عارضه قارچ سیاه دهند.
با پیشرفت بیماری علائم دیگری از قبیل تورم صورت، ظهور لکه های سیاه در دهان، بینی و سینوس ها، آسیب به چشم ها و آسیب به سیستم عصبی نیز ظاهر می شوند. علاوه بر موارد ذکر شده، درد شکم، خونریزی دستگاه گوارشی و حالت تهوع و استفراغ نیز از جمله علائم بیماری قارچ سیاه گوارشی به شمار می روند.
آیا می توان از قارچ سیاه پیشگیری کرد؟
هیچ واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری قارچ سیاه وجود ندارد. تنها راه جلوگیری از ابتلا به این بیماری، اجرای پروتکل های بهداشتی و پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونای دلتا می باشد. علی الخصوص افرادی که دارای بیماری زمینه ای بوده و سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید بیشتر مراقب خودشان باشند. برخی از نکاتی که ممکن است شما را از ابتلا به بیماری قارچ سیاه مصون بدارند عبارتند از:
- حتی الامکان از تنفس در مکان هایی که آلوده به گرد و غبار هستند حضور پیدا نکنید. همانطور که گفته شد عامل این بیماری در خاک موجود است و با تنفس گرد و خاک ممکن است قارچ سیاه وارد بدن شود.
- چنانچه ناچار به حضور در باغ، جنگل و محیط های خاکی هستید از ماسک و لباس های آستین بلند استفاده کنید.
- زخم های پوستی را بپوشانید و سعی کنید اقدامات لازم جهت درمان هرچه سریعتر آنها انجام دهید. چنانچه زخم پوستی با گرد و خاک برخورد کرده است آن را به خوبی با آب و صابون بشویید.
- اگر در مشاغلی چون باغبانی، حفاری، ساخت و ساز و… که با خاک سر و کار دارند مشغول به کار هستید از دستکش استفاده کنید.
- اگر جزو افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری های قارچی (که در بالا ذکر شد) هستید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز داروهای ضد قارچ تجویز نماید.
درمان بیماری قارچ سیاه
قارچ سیاه قابل درمان است. اما متأسفانه داروی این بیماری در ایران بسیار نایاب است. از سوی دیگر افرادی که دچار این بیماری می شوند مبتلا به بیماری کرونای دلتا و بیماری های زمینه ای دیگر نیز هستند و این عوامل درمان آن را دشوارتر می کنند. در بیماران مبتلا به کرونا ابتدا سعی می شود با تزریق دوزهای پایین کورتون (ناچارا) و داروهای ضد التهاب، بیماری کرونا را درمان کنند و سپس به درمان قارچ سیاه می پردازند.
در ضمن عوامل دیگری همچون تشخیص سریعتر، نوع و شدت بیماری زمینه ای میزان ضعف سیستم ایمنی و محل عفونت یا همان قسمتی از بدن که مورد حمله قارچ ها قرار گرفته است نیز در درمان این بیماری دخالت دارند. قارچ سیاه هر چه حادتر شود درمان آن سخت تر است. در اغلب موارد پزشکان ناچارند از روش های تهاجمی مانند جراحی و برداشتن قسمت های آلوده به قارچ استفاده کنند.
موکورمیکوزیس یک عفونت جدی است و با تجویز داروهای ضد قارچ معمولاً با amphotericin B ، posaconazole یا isavuconazole درمان می شود اما متاسفانه این داروها نمی توانند کامل بافت را درمان کنند و اغلب باید جراحی انجام شود تا بافت آلوده از بین رود . جراحی می‌تواند بسیار شدید باشد و در برخی از موارد به دلیل درگیری حفره بینی و مغز ممکن است عمل جراحی با برداشتن بافت مغز آلوده همراه باشد . همچنین جراحی می تواند منجر به از دست دادن بینایی و بدشکلی صورت شود .
میزان مرگ و میر در اثر ابتلا به قارچ سیاه
این بیماری اغلب یک عفونت تهدید کننده است . با بی توجهی به حوزه بیماری های قارچی و عدم ابزار و تجهیزات کافی برای تشخیص و درمان این بیماری ها مرگ و میر در اثر ابتلا به عفونت های قارچی بسیار بالا است و در برخی از موارد به 80 ٪ می رسد . میزان مرگ و میر کلی در اثر ابتلا به قارچ سیاه 54 % می باشد که با پیشگیری به 23 % هم می رسد . در کل میزان مرگ و میر به محل وجود عفونت ، نوع قارچ و میزان ابتلا بستگی دارد . به طور کلی مرگ و میر در اثر عفونت سینوسی 46 درصد ، عفونت های ریوی 76 درصد و در موکورمیکوزیس 96 درصد است .
4.8/5 – (11 امتیاز)